اکبر بارکزیی
من شمے آسمان ءَ نه لوٹاں
چه کرنانی کرن ءَ
منی اندر ءَ مردے روچ و شپ ءَ
آه و پریات کنت
کـَـرّ و کوریں هدایاں
ج
جِنگ= جنچشک
جا – جی – جَت – جَه – جات – جاک – جَشک – جهل – جَاهسرّ – جَنت
آ جِنگاِنت.
جِنگءَ بال کُت
جاک مه جَن.
نُنُک چَه وابءَ جاهسرّاِت.
شَهزاتیں بانُک « پانتا گیرو »
|
چـُـکانی دیوان ی. ولادیسلاو - ایتالوی ---------------- ------------------------- |
ٹ
ٹال
ٹا – ٹی – ٹکّ – ٹاک – ٹگَل - ٹاهین
درْچکءِ ٹالان مهسِند.
ٹالءِ سرا کُلیانت.
ما یکّین درْچکءِ ٹالین.
دو بــــرات
چـُـکانی دیوان لیو ٹالستوی
********** ***********
دو بــــرات
کریم بلوچ _ تهل
دو برات هوری ءَ شـُت انت که تـَرّ و گـَردے به کن انت. نیمروچ ءَ آهاں جنگل ءَ ساهی و آرام کنگ ءَ ، وپت انت و واب اش کـُت. وهدے که چه واب ءَ چست بیت انت ، دیست اش که آهانی چیرا ، ڈوکے و ڈوک ءَ چیزے نبشتگ . آواں جهد کت که به وان انت ئی:
پ
پ
پل
پاد – په – پَش- پِت - پِسّ – پِیشّ- پاک – پات – پاشک – پَژم – پَدِل – پَدَر
اے یک پُلّے.
پل وَش رنگاِنت.
اے گلابءِ پُلّاِنت.
ناهءِ پاتءَ بیار.
دردکئی به مارنت
دردکئی به مارنت
ھمک بازارء تھا وڑ وڑیں مردم کپتگ " کسے گریب انت ، کسے میر ، روچے من ھم یک بازارے ء تھا گوزان اتاں کہ دیست یک گریبیں لوگے ء دپء- ورنائیں ء، بے روزگاریں مردمے وتی مات ء- را دعا ء بد کنگا ات " منی گام ھم اوشتاتنت ء، یک پیریں ماتےء_ ء_ سرا سھر بوھگا گندگ ء- لگتنت "
ادامه مطلب ...ت
ت
تَپَر
تا – تی – ته – تَچ – تشّ – تَپ – تَهت – تاک – تتک – توم – تپت
اے تَپَر کُنٹ نه اِنت.
گون تپرءَ ٹالءَ مه گُڈّ.
میران تپءَ گِپتگ.
آ تَهتءِ سرا وپتگ.
گـُـڈی ئیں دَر ( درس )
چـُـکانی دیوان آلفونس دوده
---------------- -----------------
تَرینـــــــــــوک : کریم بلوچ _ تـَهل
گـُـڈی ئیں دَر ( درس )
آ روچین منی وانـگـجـاه ءِ رَوَگ سَک دیر بـیـتـگ ات . من تُرستاں که مئی استاد واجه « هامل » منا میاریگ بکنت . روچ مئی چـَـکـّـاس ءِ روچ ات و من چیزے دَر نبُرتگ ات . من پگر کت که وانگجاه ءَ مه رواں گهتر انت .
گرمیں روچے ات ، زوراکیں واکاں ، مئی ملک ءَ چیر جـَـتـَگ و وَتیگ کـُتگ ات و شهر ءِ پراهیں پـَـڑ و هـَـنـدِے ءَ هنون وتی پـَئـوجی چـِست و ایراں گـُلائیش اتنت . من پدا گوں دل تـَپـَرکـَهی ، وانگجاه ءِ نیمگ ءَ تـَچان بیتاں . وهدے که شهر ءِ مزنیں شـَهدَگّ ءَ رَستاں ، بازیں مردُمے من دیست که گوں نبشتگیں کاگدانی دارگ ءَ ، اے نیمگ و آ نیمگ روان اتنت . ادان هما هـَند ات که جَنگ ءِ هالاں هردمان ءَ شِنگ و تالاں بَیـَگ اتنت . من پگرے ءَ بـُـڈاتاں که چون بارین اے بَرین چے بیتگ ؟
اَدَبی دیوان
اَدَبی دیوان *******
مئے بَلوچی زُبانءِ ساچَر بَیَگءُ پُشتءَ پَشت کَپَگءِ مَستِریں سَوَب اِش اِنت کِہ مئے راجءِ گیشتِریں وانِندَه بَلوچی زُبانءِ دَربَرَگءَ نَہ زان اَنت ، آ کِہ بَلوچی زُبانءَ دَربُرت کن اَنت ، آ ناوانِندَه اَنت وانَگءُ نُبیسَّگءَ نہ زان اَنت ، وانِندَه ماں شَهراں نِشتَگ اَنت ، ناوانِندَه ماں کوهانی گَٹ ءُ گَراں نِشتَگ اَنت ، بے نُماز مَسیتّءَ نَہ روت ، مُلا بے نُمازءِ لوگءَ نَه روت ، زُبانپول گاراَنت ، زُباندوست برے چَہ مَنی پَیمیں نَہ زانتکارےءَ جُست کَن اَنت ، بَرے رَواَنت دِگے جاهے ءَ چَہ دِگِرے ءَ پَلگارتِریں گالے شوهاز کَن اَنت ، اے گَپءِ سَرا مَنءَ دِگے یَکّ گَپے یات آتک ، گوَش اَنت آ زَمانَگءَ پَہ عَربی زُبانءِ (الصرف و النحو)ءِ وانَگءُ دَربَرَگءَ مَهلوک چَہ دوُریں مُلکاں (الیَمَن) ءَ شُتَگ اَنت ، دو نَپَر چَہ دِگے مُلکے الیمَن ءَ پَہ (صرف و نحو)ءِ وانَگءَ شُت اَنت ، وَهدے کِہ ماں (عدَن) ءِ شَهرءَ گوَزَگءَاِت اَنت ، یَکّ مَردے چَہ (عدَن)ءِ شَهرءَ دَرآیَگءَ اَت ، آ مَردءَ اے دوئیں نَپَر جُست کُرت اَنت ، شُما کُجا رَوَگءَاِت ؟. آیاں گوَشت ما (عدَن) ءَ پَہ (صرفءُ نَحو )ءِ وانَگءُ دَربَرَگءَ رَوَگءَایں ، واجَه تو (صرف و نحو ) ءَ بَلَد ئَے مارا سَبَک بہ دے ئَے ، مَردَکءَ گوَشت هَو اے وَ پَہ مَن اَرزانیں کارے ، گوَشت اِش گُڑا شَرّاِنت تو ما را چیزے سَبَک بہ دے مَردءَ گوَشت اَنت شُما همے راهءَ رَوَگءَاِت کَہ مَن آتکَگ اوں ، دیمتِرا کِہ شُما شُت اِت ، اودا راهءِ سَرا یَکّ مُرتَگیں مَردے ءِ جونے ایراِنت ، شُما هَمے مُردَگءِ گورا بہ اوشت اِت تاں دِگے مَهلوکے بے اِیت ، آ مَهلوُک کایَنت ءُ شُمارا جُست کَن اَنت (مَن قَتَلَ هذا الرَجُل) اے مَرد کَےءَ کُشتَگ ؟. شُما بہ گوَش اِت (نَحنُ قَتَلنا ) ما کُشتَگ !!. گڑا دیماتِرءِ سَبَک هَما مَهلوُک شُمارا دَیـَنت .
ادَبى هَکیمHakim
تاریخچه خط بلوچی
خط فارسی عربی در قرن پانزدهم از طریق
مغولها به هند راه یافت و از آن پس در نوشتن زبان اردو از آن استفاده میشود و
تعدادی حروف جدید از جمله ٹ،
ڑ،
ڈ، ں وے نیز به آن
اضافه شده است.
از اواخر قرن نوزدهم ، بلوچی هم با حروف اردو وهم با حروف لاتینی
نوشته شده است ازآن جمله ترجمه انجیل است که در آن از حروف اردو استفاده شده است و
کتابهای گرامر بلوچی با حروف لاتین که توسط انگلیسیها و برای انگلیسی زبانانی که
مایل به یادگیری این زبان بودند, نوشته شده است. ولی دامنه انتشار اینگونه کتابها
محدود بوده و نقش آنچنانی در تکامل خط بلوچی نداشته است. تکامل بلوچی بعنوان خط
آدبی در اواخر دوره استعمار انگلیس در هند، درسال ١٩٢٩
آغازشد.
(فکر بندی نہ بنت ناں کہ کبر ءَ روانت)
(فکر بندی نہ بنت ناں کہ کبر ءَ روانت)
17 جنوری یک انچیں روچے کہ اے روچ ءَ بلوچ راجدپترے تھا یک انچیں نام ئے ودی بوتگ کہ داں جھان است اِنت آ نام مانیت، داں زند استیں آ نام مانیت۔ آ نام شھد بالاچ مری نام ءَ زانگ بیت کہ مرچی ھر بلوچ ھمئے فکرئے رھبند ءَ روان اِنت۔
شھید بالاچ مری بابائے بلوچ نواب خیر بخش مری ئے لوگ ءَ ودی بوت۔ شھید بالاچ ءَ چہ کسانی ءَ آجوئی ءِ کندیل نسیب بوتگ اَت پرچا کہ آ یک انچیں ل...وگی ءَ ودی بوتگ اَت کہ آ لوگے تھا بالاچ ءِ ودی بوھگ ءَ پیسر آجوئی ءِ کندیل روک اَت۔ شھید بالاچ مری چہ کسانی ءَ یک مزن فکر ءُ سکیں زھینیں بلوچ فوزندے بوتگ۔ شھید بالاچ ئے فکر ستائے مھتاج نہ اِنت آئی ءِ فکر چو روچ ءَ بلوچ سرزمین ئے کُنڈ کُنڈ ءَ تالان اِنت۔ مرچی ھمائی فکر اِنت کہ بلوچ راج ءَ وتی آجوئی منزل نزیک کتگ۔ شھد بالاچ مری ءَ وھدے بلوچ راج ئے بزّگی ءُ لاوارسی دیست گڑا آئی ءَ یک انچیں قدم ئے چست کُت تاں جھان استیں آئی ئے بیان بیت۔ وھدے کہ وھدے ھاکماں بالاچ مری شھید کُت آھاں ھمے گشت کہ نی بلوچ ءِ راجی جنز ھلاس بوت بلئے آھاں نزانت کہ بالاچ یک مردمے نام نہ بوتگ بلکیں یک فکرے نام بوتگ یک رھبندے نام بوتگ فکر ناں کہ بندی کنگ بیت ناں کہ کشگ ءُ کبر ءَ کنگ بیت۔ فکر دائم زندگ بنت۔
شھید بالاچ مری ترا ھزاراں سلام
بلوچستان آجو بات
Meer Bhayan Gorgage
تئی مهر منا در کار نه انت !
اکبر بارکزیی
تئی مهر منا در کار نه انت !
امروز چه وت بیزار مه بئے
اے دوست گـُل و گلزار به بئے
سَکّ دوست منا را تو دارئے
چوں شموشاں دوست من تئی یاتاں
م . بشکل
چوں شموشاں دوست من تئی یاتاں
مهرءُ دوستیءِ وشیں شوغاتاں
گوں هزار نازاں تو دوچار کپت ۓ
من نیاں بے حال کوشءِ شهماتاں
من گلاں اے دوست جاه اِنت تئی جنت
شادهاں پلّیں تئی من حیراتاں
تو منی نۓ گل نیست منءَ هچ غم
یات پمن گنجاں همراه مئے باتاں
نیست منءَ هچ رنج جتائیءِ بشکل
اُه په تئی عشقءَ دوست من شاتاں
بیا منی زند ءِ سَـدَپ گـواریـں هیالانی نشان
دَســـــــــتــــــــــــونـــــــــــــــک
منظور « بسمل »
بیا منی زند ءِ سَـدَپ گـواریـں هیالانی نشان
بــے تــرا پیم نه بیت واهگ ءِ کَلمانٹیں اِنان
شپ به بیت شات په وَش آتک ءَ پری رنگانی
شـیـر شنزیت منی سسا ءِ زمین ءَ مهکان
په ترا زنــد ءِ تــلــه رنگیں اُمــیــتــانی سَبا
په من بـے اوستیءِ جل ، شرتگ و بیر و توپان
هُـشـکـیـں رکّانی هَمُک سرپتـگیں بچکند زدگ
زیـمـیـں زردانی هـمـک کودکیں واهـگ بیران
ملکموت چه منا تُرسیت که منا ساه ءَ گِیپت
بارین گِـپـتـگ په کیا مرچی تو زنداپ ءِ نِکان
مهپرءِ کالکے به بیت یا که تئی سُهریں گشان
شپ چم « منظور » ءِ هیالانی بهشت ءَ تالان
** ** **
من شمے آسمان ءَ نه لوٹاں
یـکـبـرے بـیــا مـنـی دوست ، گپے ترا گـُشـاں
دَسْـــــــتـــــــــونـــــــــک
یـکـبـرے بـیــا مـنـی دوست ، گپے ترا گـُشـاں
اِشــک ءِ گـَمـاں تـئـیــگاں چــو مَـنـجـلی جُشاں
شـَرّ زان ئے پُــلـّیـں« هـانل » منی هیل و آدتاں
من چه کسانیءَ دوست تئی دوستی ءَ چُشاں
دیــم ءِ نِــکاب ءِ لُـمـب ءَ کـمــے وتی به لـیـٹـیـں
بــِلّ ئی شراب ءِ شیشـگ دست ءِ منی پرشاں
کاینت تهار و لـُنجیں شپ گـَم ، تئی که پمّن ءَ
وهدے که گیش بنت درد ، دست ءَ دل ءَ مُشاں
سَوگاتاں داتگیں گـَم دِشــتــار ءِ گوں من زند ءَ
شَـرّ زاناں من«سُهیل»گـَم احسان ءَ اے گُشاں
احسان سُهیل
پشت وشکوش _ بلوچستان
منی وطن
منی وطن
منی وطـــن یک پچیں دیارے
منی وطن دشت و کوھسارے
منی وطـــــن کیچگ و تیابے
منی وطن پٹ و ریگزارے
بلوچی هر بلوچ ءِ ساه و جان انت !
بلوچی هر بلوچ ءِ ساه و جان انت !
(کـُلوے په نوکباهندیں ورنایاں )
بلوچیں ما بلوچی مئـــے زبان انت
بلوچی هر بلوچ ءِ ساه و جان انت
بلوچی دل پسند انت هر کجا که
بلوچی مجلس ءِ گپ و تران انت
غزل
غزل
په هوشاماں ترهیت ، بشّامیں زرد ءِ غم جتیں بولان
کپنت بیر و سرپنت دمبال ، و سبزیت سرمگیں بولان
سگار ءِ هون چکیں زه بیت که لـعـلـیـں رکّ ، مانا یـک
ببیت کاڑ ءِ که ڈیه ءِ غم ، گشاں مـا سـرجمیں بولان
زمین جـنـب ءِ هُدا بُند انت ، چو سالی ٹـَپّی ءَ نالیت
بـنـی آدم گُـش ئـــے ، زوراکیانی ، بے وسیـں بولان
کـپـنـت واهــگ دل ءِ پــٹّ ءَ چو تـُنـّاپیں ڈگار ءَ ترمپ
منی هـُشکاوگیں زرد انت ، منی هشکاوگیں بولان
رگام آهتنت،شُتنت ، عهدی نه آهتنت نوبت و باری
وداری کــد ، دل ءِ ره سر ، کـــدی دلمانگیـــں بولان
وفــا یــک ، مهر یــک ، ارمانی ئــیــں دل و منزل یـک
پـــه تــو بـَمـپـور بات آبات و په من مـحـرمــیــں بولان
عطاشات محمد اسحاق
گورناک
گورناک
( پٹے ارس گورناک ءِ لپاشتگیں کَلگ ءِ نام ءَ )
سالاں جَکِت ئے ماں گوات و لوڑ
سالاں کوه بُناں تو داشتگ اَت
نهال جَتَگ
سالاں گئوش و « گونو»انی شاهدی تئے
گوریچ ساه سوچیں سَد شُتَگ چه تئی گوئرا
آهاڑ ؛ هزار لوار
بی توارین بیگاه
بی توارین بیگاه
سید هاشمی
زانان سیه مارِی مرگ تریاک اِنت...
بلَی واهگ چه درستان نازاک اِنت
پلّ و ورنائی هر دو بی آسر ...
پُلّین ورنائییا گروناک اِنت ...
ادامه مطلب ...پـــــیـــــــــــداک اِنت
پـــــیـــــــــــداک اِنت
سید ظهورشاه هاشمی
بـــے بـــهـــاریں بهـار پــیـــداک اِنت
بـــے کــــراریں کـــرار پــیـــداک اِنت
ڈاه دیــــاں کــور ءَ داشتگیں مرداں
وهــد ءِ تــوپـّانیں هار پــیـــداک اِنت
بــیــا پـَــدا شـتــکیں تلارانی دلاں دِرّاں کنیں
دَســــتـــــــونـــــک
سید ظهورشاه هاشمی
بــیــا پـَــدا شـتــکیں تلارانی دلاں دِرّاں کنیں
گـــران بـھـائـیـں دوسـتـی ءُ مھر ءَ پدا ارزاں کنیں
تــئــی دوئیں گالاں مئی ناسرپدیں دل گونجتگ
بـــیـــا پــــدا گالانی ربّـــالو زری نــوداں کنیں
گلیں راج ءِ چم ءُ پونزیں
سید ظهورشاه هاشمی
گلیں راج ءِ چم ءُ پونزیں
گِهیں ملک ءِ ماه و روچیں
مئے سر په ٹهل بُرز انت
که درآتکگیں بلوچیں
تپاکی
تپاکی
زان ئـــے که تپاکی ء ا- اے گژن بدیں سوچ ایت
مهرانی تمندان ءا - گوں همدگر ءا دوچ ایت
مهرانی برانز چست بنت چو آچ شلام کش انت
بـــے تاکتیں جانان ءا - زورے دگر ءا کوچ ایت
هر جاه که په زند چست انت دنیایء تها مردم
بیلیء سلاه و شؤر آوانءا په ره موچ ایت
اے شنگریں زلماں چو - گوات گپتگ انت مئے لرزءا
آ شر همے زان انت چون تاکت ءا بهر بوچ ایت
وهدے په مراد چست بئے استار تئی دامن
مهر ءا گوں گورامباز بئے اشکـے دگر ءا روچ ایت
مهرانی میار بو تو - هم تاکت و هم ساه ءا
او تهل که اے زلم هم ؛ بـے ایشی ترا پوچیت
کریم بلوچ ـ تهل
من نه دیست مــهــرے چه کسانی ءَ
دَســـــــتــــــــــونــــــــک
من نه دیست مــهــرے چه کسانی ءَ
نـــی گــــــم ءِ واهـــنــــداں جـوانـی ءَ
دیـــســت تــرا واب ءَ او مـنــی دلبر
انـــــاگــــــت ءَ آتـک ئـــے بـے انانی ءَ
تــــــــو وتا سینگارت په منا «سبزل »
رپــتـــگ ئــے سئیل ءَ دگه جهانی ءَ
تــــــــو وتــــا لیک ئـے یک وپـا دارے
کــــــن وپـــا گـــوں من یـک دمانی ءَ
گم مدئے چوشیں بیوسیں دوست ءَ
تــــــو « وهــــاب » ءَ مان زندمانی ءَ
وهاب ملک کلمتی
پُشت وشکوش_ بلوچستان
مهر ءِ آپ
مهر ءِ آپ
علی بخش دشتیاری
شپ من ءَ را درد بـخـشـیـت روچ اگاں آرام دنت
تــئــی ودار ءِ برکت ءَ دردے دگه چـیـلاّم دنت
سُــهــب و بیگاه تلوساں په مهر ءِ آَباں تلوساں
لــهــتــے ما را عــزّت و لـهـتـے دگه پنّام دنت
کـــدّهانی دربـروکـیـں گار انت کاردار مجلساں
بــیــد ءِ مهگل کئے من ءَ را زندمان ءِ جام دنت
مـهـلـبـانـی بـوه و بـاس ءَ شوکّلیت ارواه منی
من پمیش ننداں و داراں دانکه سُهریں بام دنت
زانــگــے داراں که زاناں چے کناں مرچی په وت
اے جــهــان بـلِـّی من ءَ را بـے وتی ءِ نام دنت
ما نه داریں هاجتے گئیرانی درگاه ءَ «علی»
شگر اِنت مرچاں مئے هدا ما را هبر په وام دنت
کشتَگ اِش روچ ... بَلَی ... !Kushtag-ish roch ... balay
کشتَگ اِش روچ ... بَلَی ... !Kushtag-ish roch ... balay
آفتاب را کشته اند ... امّا ... !
قد قَتلوا الشمسَ ... ولا کِن ...!
They have killed the sun ... but
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
شعری در بلوچی از دکتر ملک طوقی A poem in Balochi / Baluchi by Dr. Malek Towghi
لهتین جاهان ... «« ت » یَِی دو نقطوان اِی بَدلا (بدل ءَ) ... و (ءُ) «د» و «ر» یَی سَرا (سر ءَ ) کسانین « ط » یی پِر کَن اِت.
*** منی ای شَیر (شعر) ندر اِنت په بلوچ باهند ئَی ورنا ئین سروک دکتر الله نطر ءَ
::::: کُشتگ اِش روچ ... بَلَی ... :::::
KUSHTAG-ISH ROCH ... BALAY
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
