0چمشانک

اکبر خان ءِ زبان دوستی

شپچراگ


کواس گُشنت کہ بلوچی اے دمگ ءِ کوھن تریں زباناں گوں ھوار اِنت۔ تاریخ ءِ ردا ماں ایران ءَ ھخامنشی خاندان( 550–330 BCE) ءِ شاہ ءُ بادشاھانی زبان ھم بلوچی بیتگ ءُ آ بلوچ بیتگ اَنت۔ ھخامنشی عھد ءِ سِنگ ءُ ڈوکانی سرا ھما نبشتگیں نشان کہ دست کپتگ اَنت تہ بازیں کسے ءَ ھمے گپ دیم ءَ آؤرتگ کہ آ بلوچی ءَ نبشتہ کنگ بیتگ اَنت۔ بازیں تاریخ زانتانی ردا زرتشتانی کتاب ”اوستا” ھما زبان ءَ کہ نبشتہ کنگ بیتگ ، آ بلوچی ءِ کوھنیں دروشمیں۔ سید گُشیت بلوچی ءِ ھُنڈال گوں جھان ءِ بیگواھیں زبان پہلوی ءَ دوچار کپ اَنت۔ بیت کنت کہ پہلوی بلوچی ءِ کوھنیں دروشم بیتگ۔ چیاکہ زبان وھد ءُ جاورانی ردا وتی رنگ ءُ دروشم ءَ بدل کنت۔ دگہ بازیں انچیں تاریخی راستی اَنت ایرانی ملایانی پندل ءُ مکاریانی مجاں پہ زور اندیم کنگ بیتگ اَنت۔ آ نہ لوٹ اَنت کہ راستی دیم ءَ بئیت ءُ دُنیا بزانت کہ بلوچ کئے اِنت ءُ چونیں تاریخ ءُ زبانے ءِ واھُند اِنت۔ بلے دُشمن وا دُشمن اِنت آ نہ لوٹیت کہ من زندگ بہ باں، اے تاریخی راستیانی بیگواھی ءَ مئے جند ءِ کواس ءُ دانایانی نادلگوشی ءُ نپ دوستی ھم ھوار اِنت۔

بلوچ راج وتی زند ءَ اے گُلزمین ءَ پہ دِلجمی نہ نِشتگ۔ ہر عھد ءَ زوراکیانی آماچ بیتگ۔ عرباں وتی خدا ءِ نام ءَ اے زمین ءَ لُٹ ءُ پُل کُتگ۔ دگہ بازیں زوراکاں ھم پہ بلوچ ءِ جنگ ءُ کُشگ ءَ وتی دل نہ رنجینتگ۔ اینکہ بلوچ ءِ کُشت ءُ کوش بیتگ تاریخ ءَ چوشیں مثال کم رسیت۔ ساسانی بادشاہ نوشیروان(531 تا579) کہ عرب آئی ءَ دُنیا ءِ مستریں عادل ءُ گجر ”دادگر” ءِ نام ءِ دینت۔ بلے اے مرد پہ بلوچ ءَ نہ دادگرے بیتگ ءُ نہ عادلے۔

ادامه مطلب ...

مردم کُشیں نشہ ”شیشہ” ماں بلوچستان ءَ پرچہ؟

مردم کُشیں نشہ ”شیشہ” ماں بلوچستان ءَ پرچہ؟


شیشہ یک مردم کُشیں دوائی کہ چہ ایران ءَ ماں مکران ءُ بلوچستان ءِ بازیں دمگاں شِنگ بیتگ۔ اے دوا ءِ سائنسی نام methamphetamine اِنت۔ Methamphetamine ءِ تاوان دیگ ءِ مستریں سوب اِنت کہ ایشی ءِ کَشگ یا انجیکٹ کنگ ءَ مردم ءَ دراجیں مدتے ءَ واب نئیت ءُ شُد ھم چہ چرآئی ءَ ھَزیت ءُ آ بس آپ ءِ سرا وت ءَ داشت کنت۔ بزاں چر ایشی ءِ کارمرزگ ءَ مردم ءَ ھوشام گیشتر جنت ءُ شدیگ نہ بیت۔Methamphetamine ءِ کارمرز کنوک تاں ھپتگے ءَ بے وابے ءَ برداشت کُت کناں ءُ شُد ءَ ھم۔ پمیشا Methamphetamine انسان ءِ مرگ ءِ سوب جوڑ بیت کنت۔
ادامه مطلب ...

رو ایر شُتی بلوچستان ءُ مکران ءِ بیگواھیں رَستر

رو ایر شُتی بلوچستان ءُ مکران ءِ بیگواھیں رَستر

بام:پُلنگ، مم، ھپتار ءُ گُرک لھتے انچیں رَستر بیتگ اَنت کہ پیش ءَ ماں روایرشُتی بلوچستان ءُ مکران ءِ بازیں دمگاں گندگ بوتگ اَنت۔ رو ایرشُتی بلوچستان ءُ سراوان ءُ جھلاوان ءِ دمگاں بیت کنت کہ اے رسترانی نشانی در بئیت۔ بلے مکران ءَ بیگواہ اَنت۔ ما بس ایشانی نام بلوچ پیر ءُ کماشانی دپ ءَ اِش کُتگ اَنت۔ کماشانی ردا ایشانی بیگواھی ءِ مستریں سوب ماں اے ھنداں نوکیں دور ءِ سلاہ ءُ اسبابانی رواج گرگ ءُ بلوچ شکاریانی نادانی بیتگ کہ ایش وھدی ماں کوھاں شکار ءِ ھاترا شُتگ اَنت تہ ایشاں اے رستر بے گناہ ءَ جتگ ءُ کُشتگ اَنت۔ پدا اَتکگ ءُ بازار ءَ تعریف کُتگ کہ ما پُلنگے جتگ یا گُرکے جتگ۔ پُلنگ تاں 2000 ءَ پیش ھم ماں مکران ءِ مزن بند ءِ کوھاں بیتگ، بلے مرچاں گندگ نہ بیت۔ گُرک، ھپتار ءُ مم ءِ ھم نام ءُ نشان گواہ نہ کنت۔ 2000 ءَ پیش ما ماں مزن بند ءَ رسترے ءِ پد دیستگ اِتاں، گُڑا مئے کماشیں ھمراھی ءَ مارا گُشت کہ پُلنگ ءِ پداں، بلے رند ءَ مارا ھمے ھال رس اِت کہ مزن بند ءِ اے آخری زندگیں پُلنگ تمپ ءِ جاھمنندیں ایرانی شکاری ءَ جتگ ءُ ٹپی کُتگ ءُ رندا آئی ءِ جون ءِ دیستگ کہ مُرتگ۔ مرچی ماں مکران ءِ کوھاں اے رسترانی نام ءُ نشان گواہ نہ کنت ءُ بلوچ شکاریانی ناسرپدی ءِ دیناں رپتگ اَنت۔ اے شوپچ ءَ کجام بلوچ شکاری ءَ چوشیں رسترے جتگ گُڑا آئی ءَ ماں بازار ءَ پھر بستگ ، چو گُشئے آئی ءَ دُشمن ءِ فوج جتگ۔ 

دیمروئی دوستیءِ پلّہ مرزیءَ

 

 

دیمروئی دوستیءِ پلّہ مرزیءَ

.............. شعیب شاداب

چاگردی سماءِ زاناسانی لیکہ اِنت کہ اگاں ماں بیست و یکمی قرنءَ راجے گوں سائنسی رہبنداں دنیاءِ ہمراداریءَ مہ کنت گڑا بیست و دومی قرنءَ باز پدمانیتءُ پدا دیما شُتگیں راج آئیءَ را وتی ہمدرور نہ لیکنت ءُ پہ وتی ضرورتءَ کارمرز کن اَنت ءُ غلام داراَنت۔ پمیشکا دنیاءِ کّلیں راجانی انساناں ہرتکءَ سائنسی رہبندپہ وتی دیمروئیءَ کارگرگی اَنت ءُ سائنسی رہبندانی ردا جوڑ کتگیں سامان پہ وتی دیمروئی ءُ عاقبتءُ پہ وتی زندءِ آسراتیءُ ایمنیءِ حاطرا پہ ابد وتی ہمراہ کنئگی ءُ دوست دارگی اَنت۔ اگاں راجےءَ ہمے لیکہءِ ہمراہداری نہ کت ءُ وتارا گِستا داشت گڑا پہ ہماراجءَ قرنےءَ پُشت چک جنئگ ءُ چارگ المّی بیت ءُ وتی ءُ ہمساہگیں راجانی گوست ءُ است دیم پہ دیم کنئگی بنت گڑا آ وت ہمے مارایت کہ گوستگیں قرنءِ مسافراں کجا کجا وتی بار بوتکگ اَنت ءُ آئی ءَ وتی زندمانی ءِسفرءِ بار کجا ایر کنئگی اَنت۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔؟

ادامه مطلب ...

بلوچی آزمانک (داستان کوتاه بلوچی)

دشتار 

شوهاز: محمدصدیق دهقان  

چه هَما وهدی که من وتی چَم پَچ کُتَن دنیا پَه من گُشئِی جنتِ ورااَت. هر نیمَگا وَشیانی جَمبَرا منی سرا سایِلگ کُتَگَت. دوست، سَنگَت،سیاد،وُارث دُرُه پَه من مهربانتَنت. هرکسی گُشئی دورا منی لوٹوکَت، پرچیا که من وتی مات و پتِ یَکِین چوکَّتَن، منی پتِ نام سلیمان و منی ماتِ نام پری هاتونَت. آهان گون وتی گَریبی جاها مِنے پَه هِچ چیزا تَنگ نَکُتَگَت.

ادامه مطلب ...

بلوچی سیاھگ ءُ بنرھبند ءِ راست نویس

 

 

بلوچی سیاھگ ءُ بنرھبند ءِ راست نویس

قاضی داد محمد ریحان

بلوچی زبان ءِ مستریں اَڑ آئی ءِ یکزریں سیاھگ ءَ نویسگ نہ بوگ نہ اِنت بلکیں بلوچی بنرھبند ءِ گیش ءُ گیوار نہ بوگ اِنت ۔ زبانے کہ چَہ گپ ءَ نبشتاری جوڑ بیت آ رُشت ءُ ردوم کنت ۔ نبشتار ءَ پہ مردمانی سرپدی ءَ لھتیں راہ ءُ راھبند پکار بنت ۔ بلوچانی بے واک بوگ ءِ سبب اِنت کہ بلوچی زبان ءِ بنرھبندانی سر ءَ کار کنوکیں مردم نیست چندیں لچہ گوش ءُ نوشتہ کار ھست کہ آ برے برے زبان ءِ سر ءَ ھم ھیال در انگازی کن اَنت بلے چَہ ایشاں کس مھکمی اے ھبر ءَ گوشت نہ کنت کہ آ زبان ءِ بنرھبنداں سرپد ءُ آژناک اِنت ۔
ادامه مطلب ...

« ماوگلی » و شیرهان

چـُـکانی دیوان ر . کیپلینگ

---------------- --------------------
تـَرینـــــــوک : کریم بلوچ _ تـَهـل

« ماوگلی » و شیرهان


باز کوهنیں زمانگاں ، جنگلے ءَ پـلنگے هست ات که نام ئی « شیرهان » ات . پهک چه آئیا تُـرست انت . شیرهان باز گـَـرمسـَرے ات و په کـَس ءَ آئیا اَزاب _ رَحم _ نه بیتگ ات .



هما روچ که اے گـَپ بنگیج بیت ، شـُد شیرهان ءَ په شکار و دَپ بوجے ءَ ، رود ءِ تـَـیـاب ءَ سـَر کـُت.
شیرهان ، جنگل ءِ درچک ، کاه و ڈنگرانی نیام ءَ جنزاں و دیما روان ات که اناگت ءَ جنگل ءِ نیام ءَ ، چـُکـَـلـُکے ءِ گِریـوَگ ءِ تـَوار ئی اِشکت . هـَیران و هـبـَـکـّـه بیت : « آدمی زات ءِ چـُکلکے ! _ شیرهان کـُـورّ ات _ چونیں جوانیں سوبے ! راستے که من تا هنون هچ کدین چـُشیں چیزے نه وارتگ ، بلے گِندَگ ءَ باز وَشتام انت و وَرگ ءِ مـَئیل ءَ‌ گِیش ءَ کنت . چیزے که ستا کنگ کـَرزیت . من هنون آئیا وراں . »

ادامه مطلب ...

عطا ، رنگانی شاعر

شپچراگ


شاعر عکساں رنگ مان کنت ، پدا رنگ ساچی ءِ رپکاں بلدیں شاعر اے رنگاں انچیں سِنچی بخشائیت کہ ھمے رنگانی چارگ ءِ وھد ءَ گُشئے وانوک ءِ جندیں گپ ءَ اِنت۔۔ بزاں ھمے رنگاں گوں وانوک ءِ تب ءُ آتب ءَ ھمگرنچ کنت۔۔۔ او ھرکس ھمے رنگانی تھا وتی ارواہ ءِ عکساں گِندیت ، بلے درنگازاِت یے نہ کنت۔۔من گُشاں شاعر ءِ رج اِتگیں رنگ مارگ بنت بلے معنیٰ دیگ نہ باں۔۔ بلوچی ادب ءِ تھا عطا ھمے رنگ ساچی ءِ رپکاں بلد تریں شاعر بیتگ۔۔ عطا رنگانی تھا وانوک ءَ گپ فرمائیت۔۔۔۔ عطا مارگ بیت، بلے معنیٰ دیگ نہ بیت۔۔چیاکہ عطا آفاقی شاعرے ءُ آئی ءِ رج اِتگیں عکسانی تھا زند ءُ زماں تران ءَ اِنت۔۔ اے تران آسر نہ بیت ءُ وھد ءُ جاورانی ردا وتی معنیٰ آں بدل کنان کنت۔۔۔۔۔


گواڑخے بوتیں بستوں تئی شار ءِ پلو ءَ
زند ھما بدواہ اِنت کہ ھچ یار نہ بیت
واھگاں بِل کہ نوں زمانہ کیگد طب اِنت
وشی ءَ زھر اِنت ، زھری ءَ آزار نہ بیت
ادامه مطلب ...

تاکے چہ بلوچی زبانءِ اوّلی کتابءَ1

 
 
تاکے چہ بلوچی زبانءِ اوّلی کتابءَ1

*مروچی سوداگراں بازیں اسپ یے آؤرتگ بہایے سکّ گران اِنت۔*قیمت کن اَنت ،کسّ اِش اے پیما زُرت نہ کنت۔
*دگہ سودائی مال اِش بازگون۔۔۔ابریشم۔۔۔گُد۔۔۔بُرکہ۔۔۔شال ۔۔۔ اِدا بہااِش نہ کن اَنت کراچیءَ یا بمبئی ءَ برنت اِش۔
*ہزارروپیہءَ من بلاہیں نریانے گپتہ۔۔۔جوانیں نریانے۔* ہندوستانءَ بہ براں بہایے بہ کناں بلکیں دوہزاریا ہزارنیم کاریت۔
ادامه مطلب ...

چاکر کینگاں کوتاہ کن

چاکر کینگاں کوتاہ کن

شپچراگ

اے بزگیں راج تاں کرنی چاکری جیڑوانی تھا پیڑ اِتگ۔ ادا تب ساچی ءِ رھبند جوانیں وڑی ٹھینگ نہ بیتگ۔ اے راج چاکری کینگانی عھد ءَ پہ زریت۔۔ پمیشا ادا چاکر سنچ ءَ ھر عھد ءَ ردوم زُرتگ۔ ما ھمینکہ چہ کوھنیں کِسہاں اش کُتگ ءُ در بُرتگ تہ دو سِنچ مئے دیم ءَ اَتکگ۔ چاکر ءُ گوھرام کینگانی سکین ءِ سنچ ءَ دینت ءُ بیبگر باھڑ مھرانی نشان۔۔۔۔۔ بلے یک سِنچی پہ زانت گُٹگیر کنگ بیتگ۔۔۔ پمیشا ادا نابزانتیں شاعر ءَ ”چاکر ءِ اولادی ءُ گوھرام ءِ دل ءِ بندی” ءِ سِنچ پہ نابزانتی زندگ داشتگ ءُ بیبگری مھرانی سِنچ ءَ کس پوہ ءُ سرپد نہ اِنت۔۔۔ ھمے چاکر ءُ گوھرامی سِنچ ءَ ادا ھر دؤر ءُ ھر زمانگ ءَ دیار سوچی کُتگ۔ بلے بیبگری مھرانی زانت ھر دؤر ءَ پہ زانت ایرجیگ کنگ بیتگ۔۔ بلے اگاں ما کمی دورچاری بہ کنیں ءُ بلوچ ءِ راجدپتر ءَ چماں شانک بدئیں گُڑا مارا یک مھرانی ابدمانیں دگہ تواری ھم گوشاں کپیت کہ

”چاکر کینگاں کوتاہ کن”

راج زھگ ءِ زانت ءِ ٹھینگ ءُ رھبند دیگ ءَ راج شاعر ءِ مزنیں کردی بیت۔ شاعری راجی زند ءَ باز اثرمند کنت۔
ادامه مطلب ...

وفا۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔

من جیڑاں مرچی چی نبشتہ بہ کناں، شپ نیم ءَ سر بیئگی اِنت ءُ ”ماھکان اندیم”۔۔۔۔ وفا ءِ ساچ اِتگیں ”قدح قدح دیم” ءِ عکس ھم سرجم نہ بوت ءُ مارا چہ جتا بوت، اگاں دنیگہ مئے ھمسفر بوتیں ، گُڑا پہ بلوچی لبزانک ءَ گنجی اَت۔ بلے وھد ءَ چہ ما پل اِت۔ آ رنگانی عکس سرجم بیتاں بلے رنگانی سنجئیں ندارگ گُشئے وھد ءِ ھمراھی ءَ نوک بیاناں۔۔ من دل ءَ جیڑاں کہ سرھال وا رس اِت ، بلے چی نبشتہ کن یے بزگ۔ اے جُھلیں زر ءِ گواز کنگ تئی وسی نہ اِنت۔ آ گوں من ھما وھد ءَ دوچار کپتگ اَت کہ اشرف آزاد ھم زندگ اَت۔ پدا مئے پجار من گُشاں اشرف ءَ کُت۔ منصور ھم اشرف ءِ ھمراہ اَت ءُ آ من گُشاں رمضان ماہ اَت۔ اشرف ءَ باز نماز ونت ءُ وفا ءَ بس شعر ونت ءُ بلے کم ۔۔۔۔۔۔۔۔۔ بلے گُشئے آ باز گیمُرتگ اَت۔ چو گیابان ءِ درچک ءِ وڑا ۔ نہ زاناں آئی ءَ چونیں کِسہ آؤرت، بلے آئی ءِ یک گپے من ءَ دنیگہ یاد اِنت۔
ادامه مطلب ...

اُستادغلام رسول دیناررزئی کہ بیست اکتوبر 2011ءَ ماں چابھار ءَ دل

اُستادغلام رسول دیناررزئی کہ بیست اکتوبر 2011ءَ ماں چابھار ءَ دل ءَ گیپتگ ءُ بیران بوتگ

اُستادغلام رسول دیناررزئی کہ بیست اکتوبر 2011ءَ ماں چابھار ءَ دل ءَ گیپتگ ءُ بیران بوتگ چَہ بلوچی زبان ءِ نامی ئیں زیمل ساچ ءُ سوت گوشاں یکے اَت نیمرانیں اُستاد ماں ساز ءُ زیمل پڑ ءَ وتی مٹ وت ءُ چَہ درساں گستائیں رنگ ءُ آھنگے ءِ واھند اَت ۔ اُستاد غلام رسول دینارزئی ءِ پت ءِ نام لال محمد اَت ۔ آئی ءِ پیرین چَہ روایرشتی بلوچستان ءِ ھند بنپور ءِ دمگاں کساس1860م ءَ چَہ گجرانی (قاجاری ) اُرش ءُ ھاکمانی زپت ءُ زورءَ وتی ھنکین ءَ درکپتگ ءُ چَہ گوادر ءِ راہ ءَ کراچی ءَ شتگ ءُ سربوتگ اَنت ۔ کراچی ءَ سالار کمپان ءَ بہ نند جاھی بوتگ اَنت ۔ چیزے سال ءَ پد چَہ اُود ءَ درکپتگءُ گل محمد لین لیاری ءَ اُرد اِش کرتگ ۔ مدتے ءَ رند چَہ اُود ءَ ھم لڈ ءُ بار کرتگ ءُ ریکسر ءَ ھنکین اِش کرتگ ۔ اُستاد دینارزئی 1943عیسائی ءَ ھمے میتگ [ ریکسر کراچی ] ءَ ودی بوتگ ۔ چیزے کلا س ھمد ءَ وانگ ءَ پد گل محمد لین لیاری اسکول ءَ داں میڈل ءَ در ئِے برتگ ( بزاں 8کلا س ونتگ ) پد ءَ وانگ یلہ کرتگ ءُ کیاماڑی ءَ مزوری ءَ گلائش بوتگ ۔ بیست ءُ پنچ سالگی عمر ءَ اُستاد فتح محمد نسکنتی ءِ سوجکاری ءَ ھِندی کلاسیکل زیمر ءِ دربرگ ءُ ھیل کاری بنا ئِے کرتگ ۔ چیزے سال ءِ ھیل زیری ءَ پد وت بلوچی شعرانی سر ءَ ( چوکہ احمد جگر ۔ جی آر ملا ۔ احمد زھیر ءُ دگہ )ترز دیگ ءِ کار ئِے دست ءَ زرتگ ۔ آئی ءِ اولی ترز احمد جگر ءِ شعر(بیا بیا ترارا اَے جان دل ءَ دار آں ) گوں بلوچی ءِ وشیں زیمرے ءَ مھلوک ءِ دیم ءَ اَتکگ ءُ سک نامدار بوتگ ۔
ادامه مطلب ...

شیر و کـُـچَکُک

 

 

 لیو تالستوی
-------------- -----------------
کریم بلوچ_تهل
شیر و کـُـچَکُک

ماں لندن ءَ جنگلی سه داراں ، پیش دار گ اتنت. په چارگ ءَ زَرٌ اش زُرت یا کُچَک و پشُـکاں ، په جنگلی سه دارانی لاپ دَیـَگ و وَرَگ ءَ . یکے ءَ لوٹت که جنگلی سه داراں به گند ایت ؛ گـُڑاں آ ماں سَـڑک و دَگ ء َکـُـچَـککے گپت و آرت ئی په جنگلی سه داراں. آئی ءِ کچکک اش زرت و چارگ اش هـِشت. کچکک اش شیر ءِ آسنِی پَلّ (قفسه)‌ءَ سَٹ ات.

ادامه مطلب ...

شاید خواسته اید بنویسید : گام اول در زبان بلوچی معیار سازی !

 

 

 

محمد اکبر رئیسی عزیز !

 

 نوشته شما تحت عنوان «گام اول به سوی زبان معیار بلوچی » را خواندمhttp://www.tayab.ir/post/267

دوست عزیز ! سالها در دبستان و ... با مشقهای شبانه و هزار توهین زبان فارسی را اندکی یاد گرفته ای اما هم اکنون هم که « دانشمند » شده ای / دست و قلمت به هنگام نوشتن و اظهار وجود میلرزد / بنابر این نوشته ات در مورد زبان بلوچی و نویسندگان بلوچ عین اظهار نظر در مورد فیزیک اتمی است که با...
آن آشنا نیستیم . شاید خواسته اید بنویسید : گام اول در زبان بلوچی معیار سازی !

  ادامه مطلب ...

ناسا: یک زمین یے ءِ دو روچ

ناسا: یک زمین یے ءِ دو روچ

ناسا (هال) کائنات ءِ جُهلانکیاں نوکیں دُنیایے ءِ شوهاز بیئگ اِنت، امریکى خلائى کارگس "ناسا" ءَ دور گِند کیپلر ءِ وسیلت ءَ زمین ءِ وڈیں نوکیں "سیارہ" یے شوهاز اِتگ کہ آئى ءِ دو روچ
اَنت. دو برا روبرکت بیت، امریکی پٹ ءُ پولى کارگس "ناسا" ءِ رِدا بُرزا بال داتگیں دور گِند کیپلر ءَ مئے شمسى راهبند ءَ چہ ڈَنّ یک اَنچیں "سیارہ"یے شوهاز اِتگ کہ آئى ءِ دو روچ اَنت. امریکی خلائی کارگس "ناسا" ءِ ردا نوکیں "سیارہ"ءَ "کیپلر١٦ ب" یے نام دیگ بیتگ. اے سیارہ زمین ءَ چہ دو سد نوری سال دور اِنت ءُ آئى ءِ سرا بس سارتیں گیس اَست. ناسا ءِ رِدا زمین ءِ وڈیں "سیارہ"یے ءِ شوهاز کارى بُنگیج اِنت کہ زِندگ بیئگ ءِ وسیلہ بِہ بنت. 

بلوچانی دست لگشتگیں ربیدگ

وشی ءُ سکیانی ھما روچ کہ سرجمیں راج ءَ اسرمندکن اَنت، راج اِش یک رنگ ءَ مار اِیت ءُ یات کنت ’راج روچ‘ ( قومی دن ) گْوشگ بنت ۔ راج روچانی یک پژدرے بیت ۔ چیردستی ءَ بلوچ راج ءِ سما ءُ سنچ انچوش کنٹ کرتگ کہ نوں زانگ نہ بیت کہ بلوچانی گور ءَ راج روچ دارگ ءِ چونیں رسم ءُ بیدگ بوتگ اَنت ۔ دری مردمانی آورتگیں نیکراھی مذھب ءِ سبب ءَ ھم بلوچانی راج روچ ءُ بازیں ربیدگ بدل بوتگ ءُ آھانی جاہ تازیانی (عرب) رسم ءُ زماں گیپتگ
۔زورگریں تازیاں بلوچ راج ریپینتگ ءُ کم کم ءَ چَہ وتی ربیدگاں دوربرتگ، اے کار دنیگت پہ اسلام ءِ نامءَ برجاہ اِنت ۔ تاز۱یانی مول ءُ مراد ھم انوگیں زورگرانی رنگ ءَ وتی زور یں ھاکمی ءِ برجاہ دارگ اَت ۔
ادامه مطلب ...

مراد ساحر ایماندارءُ راست گوشیں لچّه

                                       



عابد آسکانی

کےءَ گمان ات که کیت روچے
مئے کم نهادی نهاد کار ایت  
هما دورءُ زمانگاں که انسان وکشیءُ گیابانی بوتگ گریشگءُ کوهءُ اگاراں سلے ولے بوتگ په وتی زانتءُ واکءُ وسءَ وتی هیشی سرۓ چه چاگردءِ همک ڈولیں هونواریں رسترءُ سهگیریں لولکءُ جوجکاں پهریزتگ – میزان میزانءَ وهدے آ زانتکار ترءُ کته کار تر بوتگ گڑا آئیءِ اے پهریز کاریءُ پاسپانیءِ سسّا هنچوش پره شتگءُ شاهگان بوتگ که آئیءِ کٹم ، ٹک ، راجءُ زیدءُ گلزمین ۓ پلّءُ واڑ کتگ انتءُ آ سرءَ درستین جهان ۓ پتاتگ.
ادامه مطلب ...

هزار نازین جنک چه سردارین پتان

هزار نازین جنک چه سردارین پتان  

بهادرین پسگ چه مکهین ماتان رستگ انت 

 

وبتاک پهره

یک بهارگاهی گرمین روچی ءَ سلیمان په راج گندی یک میتگی ءَ شت.آکدیمان بلوچی رسم ایی بوتگ که زالبولان هم وتی مهمانان ءِ وش آتک ءِ شتگا انت.میتگ ءَ جنینانءِ  رمب ءَ که سلیمانءِ وش آتک شت انت یک ماتی گون وتی جنین چک ءَ گون ات. دیوان  ءِ برجاه دارگءَ بازین وهدی نگوستگ ات که سلیمان ءَدبت یک ماری دیوان ءِ نیمگ ءَ پیداگا انت.مار دیوان ءِ نزدیک ءَ آتک همی جاگاءَ که مات ءُ چوک نشتگت انت گار بوت, بلی ایشان چه وت هچ  پیمین ترس ءُ بیمی پیش نداشت.سلیمان گران مهذبین مردی ات, په ای گمان ءَ که بلکین, مار ءِ  گندگ یک گمان و شبئیی بوگ هچ نگوشت ئی ,گپی وتی دل ءَ داشت.وهدیکه دیوان تمام بوت ماتءُ  چک چه دیوان ءَ گستاءَ  شت انت. 

ادامه مطلب ...

اِسـپـیـتـیـں بـَـرپـَـلـُـک » و هـَپـت کـَسانـُـکـیـں مـَردَلـُ


اے کسانکیں رجانک ، ٹـیـکی اے په منی بے دَروَریں همبل ، ورناییں عبدالباسط جان کریمزاده ءِ نام ءَ !
چـُـکانی دیوان گریم ءِ براتاں

---------------- -------------------
تـَرینـــــــوک : کریم بلوچ _ تـَهـل

« اِسـپـیـتـیـں بـَـرپـَـلـُـک » و هـَپـت کـَسانـُـکـیـں مـَردَلـُـک

باز کـُوَهْنیں زَمانَگاں ماں ، هست ات یک مـَه دَروریں شَهبانُـکے . آئیا یک روچے ، تـَاگ ءِ کـَش ءَ یک چیزے دوچگ ات که اناگت ءَ سوچن آئی ءِ لـَنکـُک ءَ بـُـڈ اِت و وهدے که سوچن ئی کـَشّ اِت ، پــِـٹـے سُهریں هون ، کـَپتَگیں اِسپیتیں بـَرپانی سرا کـَپت _ پــِـٹ اِت _ .


اِسپیتیں بَرپاں ماں ، کپتگیں سُهر پُلّ رَنگیں هون ءِ تِرَمپ ، هَنچو پرائیا وَشرنگ و زیبناک ات که شهبانک ءَ ساه ءَ گوں آهے کـَش اِت و گوئشت ئی :

ادامه مطلب ...

چــــــــاربــــنـــــــــد

عـــــمــــــر خیام

-----------------
کریم بلوچ - تهل
زند ءِ اے کاروان ، هیرانی گوئز ایت
سرپَد بئے دمانے که شادهانی گوئز ایت
ساقی وتی مَٹ ءِ هیال ءِ باندات چے کنئے
بیار پُریں پیالهے، شپ نمانی گوئز ایت

********

این قافله عمر عجب میگذرد
دریاب دمی که با طرب میگذرد
ساقی غم فردای حریفان چه خوری
پیش آر پیاله را که شب میگذرد

ادامه مطلب ...

مھرانی آوار


مھرانی زھیرانی باھوٹ ءَ نہ داریت کس
دریگت کہ بہ برتیں تو، گوں وت منی ساہ ءَ را


حضرت اوشو گُشیت:

”انسان ءِ اندر ءَ ھما وھد ءَ تاں مِھر جاہ کُت نہ کنت کہ آ وتی ”من” ءَ ساپ ءُ پلگار کُت نہ کنت”

ھمے ”من” چی یے؟ چے بلاھے کہ بنی آدم ءِ ذات ءِ تھا جاہ کُتگے؟ اوشو ءِ ردا بنی آدم ءَ درستاں چہ پیش وتی ”من” بزاں وتی ذات روپگ ءُ پلگار کنگی اِنت کہ اودا بازیں کینگ ءُ دگہ رنگ رنگیں دیھ ءُ بلاھاں جاگہ کُتگ۔ ھمے کینگ ءُ دیھ ءُ بلاھانی تُرس ءَ مھر چہ بنی آدم ءَ ھَز اِتگ ءُ بے مِھریاں بنی آدم چہ کَٹ ءُ رُج ءَ بُرتگ۔۔۔۔۔۔۔۔
ادامه مطلب ...

صد کَٹّیت زبان، صد بِبا دنت زبان

صد کَٹّیت زبان، صد بِبا دنت زبان

شپچراگ


لھتے کِسہ چہ ھِندوستان ءِ کوھنیں (کلاسیک) لبزانک ءَ گچین کُتگ اَنت ۔ من اے ھیالی دروشم ءَ ماں بلوچی ءَ رجانک کُتگ اَنت۔ اے گُشتن مئے مروچیگیں سیاسی ءُ ادبی لوٹاں ھمگرنچ اَنت۔ ایشانی ترینگ ءِ مول ءُ مراد ھمیش اِنت کہ ما وت ءَ پجاہ بیاریں ءُ ھما گپ ءَ پہ وت ءَ شات کنیں۔ پہ دومی کس ءَ ھم ھما گپ ءَ دوست بِداریں۔ ھما گپ کہ مارا پہ وت شات نہ بیت تہ دومی ءِ بابت ءَ ھم آ گپ ءِ گُشگ ءَ صد بر ءَ دل ءَ جُست بہ کنیں ما دومی سنگت ءَ ھما گپ ءَ گُشیں آ گپ مارا وتی ھاترا دوست بیت؟
ادامه مطلب ...

د

داز = درختچه ای در بلوچستان شبیه نخل 

دانچوپ = هاون  

دانگ = دانه  

دپ = دهان  

دراج = دراز  

 درچک= درخت 

دروازگ =دروازه  

دسکیگ = نوعی درخت خرما  

دسگ =نخ, ریسمان  

دوار = خانه  

دوت = دود   

دهتگ ( گویش سرحدی ) = دختر 

دیمتر = جلوتر  

دمب = دم

د

دلَوَت  

دا – دی – ده – دَپ – دَنت – دار – دات – دوش – دوشی – دانگ – دانک – دِلگوش

ده پس و ده گوک.

گوک و پس دَلوَت­انت.

دَلوَت مئیگ­اَنت.

جَنگ دو شَر داراِیت.

تو وتی کاران دِلگوش بِبئے.

بیا او مرید

 

 

بیا او مرید

بیا او مرید، بیا او مرید، بیا او مرید دیوانگیں
بیا بیا کہ دیوانے کنوں، مولانگ و مستانگیں
سوتکگ ترا عشقءِ زراب، مارا غماں کرتگ کباب
ادامه مطلب ...

ج

 
جاک =فریاد , سرصدا
جامگ= پیراهن
جکگ = سرفه کردن
جگ = پارچ آب
جولاهگ = حصیر باف
...
جمبر = ابر سیاه بزرگ
جمپ = دست انداز جاده
جون = لاشه
جنک = دختر
جوشک = گنجشک
جهلگ = جای عمیق
جیگ = قسمت بالای پیراهن زنانه
جماز = سوار شتر

چ

 

 

چه بار = چابهار  

چیر = پنهان

 چژگ = چشمه در کوه چرت  

چاگ دیگ = پاره کردن

 چاهیگ  = کبوتر وحشی

چاریگ = جاسوس  

 چوکگ = بوس کردن

چاکوگ = چاقو   

چوش= چنان

 چات= چاه 

چنگ =چیدن 

چنگل= انگشت 

چنال = چنار 

چاکر = نوکر

چ

چ  

 

چراگ

چا – چی – چَه – چَکّ – چَش – چات – چَگل – چکّر – چُنت

چِراگءَ کُش.

روچ دَرآتکگ.

ناکو چَه چاتءَ آپ کشّ­اِیت.

ج

            

               

جِنگ= جنچشک

جا – جی – جَت – جَه – جات – جاک – جَشک – جهل – جَاه­سرّ – جَنت

آ جِنگ­اِنت.

جِنگءَ بال کُت

جاک مه جَن.

نُنُک چَه وابءَ جاه­سرّاِت.

شَهزاتیں بانُک « پانتا گیرو »

چـُـکانی دیوان ی. ولادیسلاو - ایتالوی 

---------------- -------------------------
تـَرینـــــــوک : کریم بلوچ _ تهل

شَهزاتیں بانُک « پانتا گیرو »


ماں یک مُلکے ءَ یک وَژبهتیں بادشاهے هست ات که آئی ءِ نام « اِستپان » ات و سئے جـَنـِـک ئی هست ات .
آئی ءِ زندمان ءَ ، هر چیزے په آئی ءِ دل ءِ لوٹ ءَ بیتگ ات . بلے بادشاه استپان ءَ یک چیزے پریشان کتگ ات که آئیا مردین چـُـکے نیست ات
.

ادامه مطلب ...

ٹ

                    

 ٹال

ٹا – ٹی – ٹکّ – ٹاک – ٹگَل - ٹاهین

درْچکءِ ٹالان مه­سِند.

ٹالءِ سرا کُلی­انت.

ما یکّین درْچکءِ ٹالین.

دو بــــرات

 

 

چـُـکانی دیوان لیو ٹالستوی 

 ********** ***********

دو بــــرات

کریم بلوچ _ تهل

دو برات هوری ءَ شـُت انت که تـَرّ و گـَردے به کن انت. نیمروچ ءَ آهاں جنگل ءَ ساهی و آرام کنگ ءَ ، وپت انت و واب اش کـُت. وهدے که چه واب ءَ چست بیت انت ، دیست اش که آهانی چیرا ، ڈوکے و ڈوک ءَ چیزے نبشتگ . آواں جهد کت که به وان انت ئی:

ادامه مطلب ...

پ

                        

پ 

پل

پاد – په – پَش- پِت - پِسّ – پِیشّ- پاک – پات – پاشک – پَژم – پَدِل – پَدَر

اے یک پُلّے.

پل وَش رنگ­اِنت.

اے گلابءِ پُلّ­اِنت.

ناه­ءِ پاتءَ بیار.

دردکئی به مارنت

 

دردکئی به مارنت

ھمک بازارء تھا وڑ وڑیں مردم کپتگ " کسے گریب انت ، کسے میر ، روچے من ھم یک بازارے ء تھا گوزان اتاں کہ دیست یک گریبیں لوگے ء دپء- ورنائیں ء، بے روزگاریں مردمے وتی مات ء- را دعا ء بد کنگا ات " منی گام ھم اوشتاتنت ء، یک پیریں ماتےء_  ء_ سرا سھر بوھگا گندگ ء- لگتنت "

ادامه مطلب ...

ت

                      

ت 

 تَپَر

تا – تی – ته – تَچ – تشّ – تَپ – تَهت – تاک – تتک – توم – تپت

اے تَپَر کُنٹ نه اِنت.

گون تپرءَ ٹالءَ مه گُڈّ.

میران تپ­ءَ گِپتگ.

آ تَهتءِ سرا وپتگ.

گـُـڈی ئیں دَر ( درس )

 

 

چـُـکانی دیوان آلفونس دوده
---------------- -----------------
تَرینـــــــــــوک : کریم بلوچ _ تـَهل

گـُـڈی ئیں دَر ( درس )

آ روچین منی وانـگـجـاه ءِ رَوَگ سَک دیر بـیـتـگ ات . من تُرستاں که مئی استاد واجه « هامل » منا میاریگ بکنت . روچ مئی چـَـکـّـاس ءِ روچ ات و من چیزے دَر نبُرتگ ات . من پگر کت که وانگجاه ءَ مه رواں گهتر انت .
گرمیں روچے ات ، زوراکیں واکاں ، مئی ملک ءَ چیر جـَـتـَگ و وَتیگ کـُتگ ات و شهر ءِ پراهیں پـَـڑ و هـَـنـدِے ءَ هنون وتی پـَئـوجی چـِست و ایراں گـُلائیش اتنت . من پدا گوں دل تـَپـَرکـَهی ، وانگجاه ءِ نیمگ ءَ تـَچان بیتاں . وهدے که شهر ءِ مزنیں شـَهدَگّ ءَ رَستاں ، بازیں مردُمے من دیست که گوں نبشتگیں کاگدانی دارگ ءَ ، اے نیمگ و آ نیمگ روان اتنت . ادان هما هـَند ات که جَنگ ءِ هالاں هردمان ءَ شِنگ و تالاں بَیـَگ اتنت . من پگرے ءَ بـُـڈاتاں که چون بارین اے بَرین چے بیتگ ؟

ادامه مطلب ...